Paul Uijting, vertelt over zijn emigratie met zijn gezin naar Noorwegen. Twee jaar geleden woonde hij in Tholen in Zeeland samen met zijn vrouw Heleen en zijn twee kinderen Sverre (12 jaar) en Tess (10 jaar).
Hij was fulltime huisvader en zij werkte in de zorg. Ze hadden een prima leven in Nederland. Toen hij weer wilde gaan werken en zij uitgekeken was op haar baan, realiseerden ze zich dat de hele wereld aan hun voeten lag. Ze besloten de stap te nemen om een nieuw leven op te bouwen in een land waar ze nog nooit van hun leven waren geweest.
Een spontaan idee
Wanneer viel het woord emigreren bij jullie?
Op het moment de kinderen goed en wel op school zaten. Toen wij aan kinderen begonnen hadden we afgesproken dat er in ieder geval één ouder de dagelijkse zorg op de schouders zou nemen. Heleen had een goede baan als afdelingshoofd in een verzorgingstehuis en ik zag de papataak wel zitten. Toen onze kinderen eenmaal op school zaten, wilde ik weer wat gaan doen. Tegelijkertijd kwam ook bij Heleen de wens om van baan te veranderen. We realiseerden ons ineens dat we op een kruispunt in ons leven stonden. We konden alle kanten op: een bedrijf opzetten, verhuizen, allebei een nieuwe baan of weer gaan studeren. Op dat moment stonden we open voor alles wat op onze weg kwam. Maar op een gegeven moment kwam toch de grote vraag: goed, maar wat gaan we nu doen? En ik moet zeggen, in het hele traject hebben we ons steeds afgevraagd of we iets konden verzinnen waarom we NIET zouden gaan. Een reden is nooit gekomen. De kinderen waren nog jong en flexibel. Dus dit was wel het moment voor zo’n grote stap.
En hoe kwamen jullie op Noorwegen?
We zaten te kijken naar een documentaire op TV waarin een vrouw vertelde over haar nieuwe leven in Noorwegen. Dat sprak ons erg aan, dus zijn we begonnen met dit land. Op de emigratiebeurs vroegen we bij een stand van een bemiddelingsbureau in welke gemeentes in Noorwegen er verpleegkundigen (Heleen is verpleegkundige) werden gezocht. Het antwoord was: allemaal, kiezen jullie maar! We waren nog nooit in het land geweest, maar hebben ook nooit meer verder gezocht.
De Voorbereiding
Wat vonden de kinderen van jullie plan?
We hebben vanaf het begin duidelijk gemaakt dat het ónze keuze was en dat zij daar helaas geen inspraak in hadden. Het klinkt een beetje hard, maar het was wel gelijk duidelijk. En zo hoefden zij ook geen enkele verantwoording af te leggen aan vriendjes of familie.
En je familie en vrienden?
In de familie werd heel wisselend gereageerd. Enerzijds heel betrokken, veel meedenken, lezen over Noorwegen, vragen stellen of het weer in Noorwegen volgen, anderzijds boos en vijandig. Het onbekende kan mensen toch onzeker maken. En ja, je kiest je eigen koers en voor familie is dat niet altijd eenvoudig te accepteren. Wat onze vrienden betreft, ik denk dat zij altijd al iets van ons verwachtten. We hebben wel vaker sprongen gemaakt. Veel reacties in onze omgeving waren: ‘Oh, ik zou mijn familie nooit kunnen achterlaten’ of ‘Ik heb ook altijd willen emigreren, maar…’. Het zegt in mijn idee meer over de mensen zelf en hun keuzes dan over onze emigratie.
Hoe hebben jullie je voorbereid op het vertrek?
We hebben Noorwegen drie keer bezocht: een keer met de kinderen, een keer met z’n tweeën en een keer is Heleen alleen gegaan voor een sollicitatie. We zijn een paar keer naar een Noors-Zweedse emigratiebeurs geweest en hebben informatie ingewonnen op het internetforum van een bemiddelingsbureau. Daarnaast hadden we direct contact met de gemeenteambtenaar in het dorp. Hij heeft veel zaken voor ons geregeld, zoals een huis en een baan voor Heleen.
Zijn er dingen geweest in de voorbereiding die je achteraf anders zou hebben gedaan?
Ja, één ding. In het voortraject hebben wij onze omgeving erbij betrokken. Dat was een fout. Als we nog eens een ‘grote’ beslissing moeten nemen, dan zullen we het eerst samen uitdenken. En pas nadat we samen de definitief besluit hebben genomen, dan treden we naar buiten. De inmenging van de mensen om ons heen was zeer verwarrend.
Het Vertrek
Hoe voelde het om alles achter te laten?
Dubbel, alles was dubbel. We waren heel blij dat we alles ingepakt hadden, alle abonnementen afgezegd, alle afspraken gemaakt, alle berekeningen afgerond, etc. Na maanden voorbereiding kun je eindelijk gaan doen waar je naar toegewerkt hebt. Maar dan is het afscheid hier, vaarwel daar… Na weken van afscheid nemen wordt je heel verdrietig.
Daar aangekomen, wat ging er door jullie heen?
Weer zo’n dubbel gevoel. Blij dat je er bent, blij dat alle afspraken nagekomen zijn en blij dat de woning bevalt. Vooral blij dat het contract van Heleen niet tijdelijk maar vast bleek te zijn. Aan de andere kant heel alleen in een onbekende omgeving en heel onzeker omdat alles anders is. Je bent moe van de reis en van de verhuizing en je realiseert je direct dat je alles opnieuw moet opbouwen.
Het nieuwe leven in Noorwegen
Zijn jullie intussen geïntegreerd?
In een kleine gemeente is er maar één manier om te integreren, actief meedoen. We gaan naar alle dorpsfeesten, sport- en schoolactiviteiten. Ook doen we mee met de ‘dugnad’ een soort van verplicht vrijwilligerswerk. Daarnaast werken we hard aan de taal. Het is nu al zo dat als er maar één Noor in de buurt is, wij onderling Noors spreken in plaats van Nederlands. We snappen weliswaar nog niet goed de nuances van de taal, maar we redden ons. De kinderen gaan heel snel met de taal, om jaloers op te worden. De kinderen zijn zeer belangrijk voor onze integratie. Zij spelen bij vriendjes en zijn lid van verenigingen en wij ontmoeten de ouders. De Noren staan bekend als stug en moeilijk toegankelijk, maar daar hebben we weinig van gemerkt.
En werken jullie allebei?
Ja, Heleen als verpleegkundige en ik werk aan een project ter bevordering het fietstoerisme in Midden-Noorwegen en zet onder meer fietsroutes uit zoals deze: “Biking in the middle of Norway”. De werkdruk op het Noorse platteland ligt een kwart lager dan in Nederland. Het familieleven is hier de eerste prioriteit.
Hoe gaat het met school?
We zijn niet onder de indruk van de scholen. De kinderen gaan heel veel på tur (op tocht), krijgen veel handenarbeid en hebben veel speeluren. De theoretische lessen zijn zeer beperkt. Dus in rekenen en taal zijn onze kinderen zeker twee jaar voor op hun Noorse leeftijdsgenoten. Er wordt hier veel minder getest en de kinderen krijgen bijna privé-onderwijs. De school heeft een speciale lerares aangenomen voor buitenlandse kinderen, zij krijgen twee uur Noorse les.
Typisch Noors
Hebben jullie ooit spijt gehad van jullie beslissing?
Nee, wel twijfel. Hebben we de goede keuze gemaakt? De eerste jaren na een emigratie gaan gepaard met pieken en dalen. Maar spijt… weet je, als je emigreert heb je niet alles in de hand. Je weet eigenlijk niet precies waar je voor kiest, en sommige dingen moet je inschatten. Een dag sneeuw betekent hier dat er ongeveer 50 tot 80 cm sneeuw valt. Wat doet dat met je dagelijks leven? Wat voor kleren moet je dan hebben? De Noorse sneeuw moet je ondergaan om te weten wat het betekent. Daar kun je je niet op voorbereiden.
Zijn er grote verschillen met Nederland?
Ja, absoluut. Het weer bijvoorbeeld, ijskoude winters met veel sneeuw. En het verschil tussen dag en nacht, de winters zijn donker, de zomers zijn licht. Ook de afstanden zijn hier enorm, je bent hier makkelijk twee uur onderweg om inkopen te doen. Het eten is dramatisch slecht. In de stad kun je nog wel goede groente krijgen, maar in ons dorp bijna niet. Toch zijn de Noren heel trots op hun eetcultuur. Ik zie het meer als de Nederlandse keuken van de jaren zestig. Een ander verschil is het standaardgereedschap dat je in huis moet hebben. Hier bestaat dat uit een kettingzaag (we gebruiken veel hout voor de verwarming), een kloofbijl en ander grof gereedschap, zoals een grote sneeuwschuiver of een elektrische grasmaaier.
Wat vind je het moeilijkste in je nieuwe Noorse leven?
Het moeilijkste is dat je niet terug kunt grijpen naar dingen die voor jou vanzelfsprekend zijn. In Nederland regel je iets in vijf minuten, hier moet je eerst van alles uitzoeken. Je weet nooit zeker of je de goede persoon of instantie te pakken hebt. Je kunt ook niet even naar je familie, al was het maar om even bij te kletsen.
En wat vind je het leukst?
Het leukste is het land zelf, wij houden van het maken van lange tochten en de natuur. Ook is het Noorse salaris een leuke verrassing, we verdienen veel meer geld dan in Nederland.
Zijn je verwachtingen uitgekomen?
Verwachtingen? Eigenlijk hadden we die niet. We wisten dat alles anders zou zijn. Zie het als kinderen krijgen, je weet dat je leven anders wordt. Maar dat er zoveel verandert, dat realiseer je je van te voren niet.
Komen jullie ooit nog terug naar Nederland?
Daar kan ik onmogelijk antwoord op geven. We zien nu geen enkele reden om terug te gaan. Alleen voor familie en vrienden zullen we regelmatig terug komen.
4 Tips van Paul
- Doen! De problemen die je verwacht komen niet en voor de problemen die wel komen vind je altijd een oplossing.
- Wees niet gehaast, ga stap voor stap.
- Als je wantrouwig bent, dan zullen de Noren zich van je afzetten. Als je openhartig bent, dan staan ze allemaal voor je open.
- De allerbelangrijkste les: ‘JE KOMT ZOALS JE GAAT’, of ‘JE GAAT ZOALS JE BENT’. De problemen of moeilijkheden die je in Nederland hebt zitten in jezelf. Als jij emigreert om aan problemen te ontvluchten, dan emigreren je problemen mee.
