Een business plan opstellen is een logische stap als je in kaart wilt brengen hoe je jouw bedrijf wilt gaan opzetten, organiseren en hoe je daar geld mee kan verdienen, dan kun je dit model gebruiken om een businessplan op te stellen. Het vraagt naar alle basics, zodat je geen aspecten overslaat.En het helpt je om helemaal helder te krijgen of je bedrijf straks levensvatbaar is en of je plezier gaat beleven aan je bedrijf. Heb je deze ruwe versie eenmaal gemaakt dan kun je daar vrij gemakkelijk een ´zoals het hoort´ ondernemingsplan van maken.
Schrijf de antwoorden op onderstaande vragen op en houd zoveel mogelijk de volgorde van de vragen aan. Na de laatste vraag kun je extra ideeën voor eerdere vragen gaan toevoegen.
1. Wie is straks je ideale klant?
Maak een beschrijving van de ideale klant voor wie je straks werkt. Dat mag een beschrijving van een fictief persoon zijn of van een bedrijf, als je de beschrijving maar zo gedetailleerd mogelijk maakt. Daarnaast moet je er achter zien te komen hoeveel ´ideale klanten´er rondlopen binnen het marktgebied waar je werkzaam wil zijn (stad, regio, land of wereld), welke eigenschappen ze hebben en hoe hun financiële positie is. Dat laatste vertelt je hoeveel van die ideale klanten jouw product of dienst straks kunnen (en willen) betalen.
2. Welk probleem van de klant los je op?
Beschrijf welk klantprobleem je gaat oplossen. Met welke vragen kan men zich tot jou wenden? Welke antwoorden of oplossingen geef je dan? Waarin verschil je van andere aanbieders die hetzelfde probleem oplossen? Zoek vooral ook uit hoe belangrijk klanten dat probleem vinden. Hoeveel moeite willen zij doen voor een oplossing (in geld of inspanning)? Willen ze eigenlijk wel een oplossing of kunnen ze ook prima met het betreffende probleem leven?
3. Hoe ziet je product of dienst eruit als het helemaal klaar is?
Maak een zo gedetailleerd mogelijke beschrijving van wat je exact gaat bieden aan klanten. Schrijf ook op wat je hen NIET gaat bieden. Wordt het product elders al aangeboden? Hoe ziet het er dan uit? Wat maakt jouw product anders of beter? Ben je de eerste die iets gaat aanbieden, dan is een extra kritisch oog op zijn plaats. Is het er nog niet omdat niemand er nog aan gedacht heeft? Of is het er niet omdat er geen belangstelling voor is?
Onderzoek welke prijs je voor je product of dienst kunt en wilt vragen. Zijn er al bedrijven die iets soortgelijks bieden? Wat bieden ze en welke prijs vragen ze? Je kunt jezelf tenslotte moeilijk uit de markt prijzen, maar je moet je ook afvragen welke prijs je zelf zou willen hebben. Stel een bandbreedte vast en kijk daar nogmaals naar bij stap 13.
4. Wat heb je nodig om het te maken?
Maak een uitgebreide lijst van alle middelen, mensen, bedrijven en materialen die je nodig hebt om je product/dienst te maken. Schrijf achter elk item of het “need to have” of “nice to have” is en wat de kosten zijn (die heb je nodig bij vraag 11).
Denk daarbij aan inkoop, productie, de levering aan de klant en aan after sales.
Een voorbeeld: als (web)winkel moet je natuurlijk je producten inkopen of laten maken, daarnaast vraagt je winkel onderhoud, heb je te maken met voorraadbeheer en wil je dat het product snel en in goede staat bij je klanten komt. Dat laatste is de zogenaamde fulfilment en veel bedrijven kiezen dan voor Post NL dat verschillende fulfilment oplossingen biedt, van voorraadbeheer tot het regelen van transport en het beheer van al jouw producten. Verder heb je een klantenservice nodig, want er zullen altijd klanten zijn die vragen of klachten hebben na aankoop. Dat brengt personeelskosten en mogelijk andere kosten met zich mee.
Door voor je webwinkel alle mogelijke benodigdheden in kaart te brengen en te kijken wat je zelf wilt/kunt doen dan wel gaat uitbesteden, krijg je zicht op alle kostenposten.
5. Beschrijf de product eigenschappen
Wat gaat jouw idee doen? Je weet al welk probleem van de klant het gaat oplossen, maar welke deelfunctionaliteiten zorgen ervoor dat het probleem opgelost wordt? Is jouw idee voordeliger, sneller, kwalitatief beter of uniek?
6. Hoe gaat je ideale klant jou vinden?
Is dat online via een bemiddelingsbureau of tussenpersoon/tussenhandel, in een database of social media, loopt ie letterlijk tegen je aan in een winkelstraat of op beurzen? Is er al een overvloed aan aanbieders, hoe komt een klant dan bij jou en niet bij een ander? En waar kun jij je ideale klant vinden zodat je die mogelijk actief kunt benaderen?
7. Beschrijf meerdere inkomstenbronnen
Zorg dat je verschillende manieren hebt waarop je bedrijf inkomen genereert. Met een webwinkel kun je (natuurlijk) spullen verkopen, maar je kunt ook de kennis die bij je webwinkel hoort ten gelde maken, als affiliate (tegen een fee) bijpassende producten van andere winkels verkopen en mogelijk advertentie-inkomsten halen uit kleine Google advertenties.
Is kennis of informatie de basis van je bedrijf dan kun je die te gelde maken via consults of werk dat je op inhuur basis doet, maar ook door lezingen te geven, e-books te maken en te verkopen, columns te schrijven of andere producten te maken die je kunt verkopen, zoals een online training.
8. Wat kun je na de startfase verkopen?
Ondernemen is ook zorgen voor groei. Dus bedenk welk product of dienst je in de startfase wilt verkopen en welke zaken daar bij kunnen gaan komen als je bedrijf eenmaal loopt. Kun je een product maken met meer mogelijkheden, meer luxe of andere extra´s? Maak je straks upgrades die technisch meer kunnen dan wat er nu mogelijk is? Kortom, hoe ga je groeien en uitbreiden als er eenmaal klanten zijn? Een tip: het is gemakkelijker om nieuwe producten/diensten te verkopen aan mensen of bedrijven die al klant bij je zijn. Idealiter kun je in een volgende fase aansluitende of uitbreidende producten/diensten verkopen en meer omzet per klant realiseren.
9. Onderzoek een proefversie/prototype
Voor je mogelijk veel geld/tijd investeert in je uiteindelijke product of dienst, kun je mogelijk al een eenvoudige testversie maken waar je al de markt mee op kunt om proef te draaien. Zo haal je eventuele tekortkomingen uit je idee en bovendien kom je als je bedrijf eenmaal draait altijd nog op waardevolle extra´s. Het is goedkoper en handiger om die al in de aanloopfase in beeld te krijgen.
10. Welke partners wil je?
Je kunt alles in je eentje doen, maar ook dan is het goed om partners te hebben waar je mee kunt sparren. Heb je geen bezwaar tegen samenwerking dan kun je partners zoeken om het idee mee te ontwikkelen, om gezamenlijk marketing en promotie mee te doen of partners die willen investeren of op een andere manier willen helpen (bijvoorbeeld door je werkruimte ter beschikking te stellen).
Kies je voor samenwerking met partners, bedenk dan voor je hen benadert een voor beide partijen redelijke en aantrekkelijke verdeling van inkomsten en kosten. Zo houd je het initiatief als het gesprek daar op komt en kun je de uitkomst beter controleren.
11. Maak een overzicht van alle kosten
Noteer welke kosten je als aanloop nodig hebt en welke (terugkerende) kosten er nodig zijn om je bedrijf jaar na jaar te kunnen continueren. Vergelijk die met te verwachten inkomsten (zie 7) en je hebt de basis voor een exploitatiebegroting. Daarvoor kun je ook met verschillende scenario’s maken.
12. Maak een organigram
Dat lijkt misschien overdreven als je voorlopig als eenmanszaak aan de slag gaat, maar dat is het niet. Want juist als eenpitter moet je straks alles zelf doen. Dan is het wel zo praktisch om een overzicht te hebben van alle taken en functies die er zijn. Want er is het onderhoud van de ict en/of de site. De sales. De administratie. Hoeveel uur is er ongeveer per functie mee gemoeid? Past dat allemaal in een week? Houd je dan nog genoeg tijd over voor je corebusiness? En kijk eens kritisch naar jezelf: heb je voor al deze functies genoeg kennis en kunde in huis? Kun je misschien al dingen uitbesteden? Bij veel ondernemers vreet het zelf doen van de boekhouding bijvoorbeeld tijd en energie. Maar die kun je tegen overzienbare kosten prima uitbesteden.
13. Evalueer in je businessplan!
Ga je een businessplan opstellen, vergeet dan niet om je meetmomenten te bepalen. Bedenk vooraf hoe je vaststelt of je bedrijf succesvol is of niet. Hoeveel klanten of inkomsten wil je per maand hebben? Hoeveel producten wil je per dag/week/maand verkopen? Hoeveel bruto omzet heb je nodig om een acceptabel netto inkomen te maken? Maak een verloop van deze doelstellingen: 3 maanden na de start, 6 maanden, 12 maanden en 2 jaar. Welke maatregelen kun je nemen als de verkoop tegen valt? Op welk moment beschouw je je bedrijf als geslaagd?
Door de antwoorden op deze 13 vragen te formuleren, kom je tot de ontdekking of je idee levensvatbaar is. Je kunt je een dag afzonderen en stug de antwoorden op deze vragen neer gaan schrijven, maar je kunt ook gewoon in de kroeg gaan zitten. Als je maar op elke vraag een antwoord geeft. En praat je ideeën en antwoorden vooral door met iemand anders. Door het met anderen te delen, krijg je alleen maar meer ideeën en informatie.
Naar een ‘officieel’ businessplan
Als je na de eerste versie gaandeweg steeds meer details gaat invullen, meer berekeningen gaat maken, meer onderzoek doet en je ervaringen verwerkt, ontstaan bovendien de ingrediënten van wat een bank of investeerder als een volwaardig businessplan beschouwt. De extra aanvullingen die je dan moet maken zijn:
- Een gedetailleerde exploitatiebegroting van de opbrengsten en kosten in de eerste drie jaar.
- Een liquiditeitsbegroting met daarin het verloop van de inkomsten en uitgaven.
- Een uitgewerkt marketingplan met daarin de 4 Marketing P’s: product, prijs, plaats en promotie (veel input hiervoor heb je al geformuleerd met bovenstaande 13 stappen), een gedegen concurrentieanalyse, markt- en branchebeschrijving, de trends die voor jouw bedrijf relevant zijn en welke kansen en bedreigingen uit die trends en uit demografische en marktontwikkelingen komen.
- Een schets van jouw kwaliteiten als ondernememer
Praat met een business coach
Veel bedrijven overleven de eerste twee jaar van hun bestaan niet. Dat kan te maken hebben met economische omstandigheden, maar heeft vaak te maken met jouw kennis en functioneren als ondernemer. Zelfs geroutineerde ondernemers lopen regelmatig vast. Dat gebeurt startende ondernemers nog vaker. Een business coach geeft dan waardevolle input bij tal van vraagstukken. Hoe je bijvoorbeeld focus houdt en prioriteiten stelt, hoe je in je bedrijf de balans werk-privé bewaakt, hoe je omgaat met groei en andere eisen die aan je gesteld worden. De meeste sporters hebben een coach, waarom zou jij als ondernemer (in spé) dan geen business coach in de arm nemen?
Extra leestips voor het maken van je businessplan
- Gebruik onze checklist om je aanbod als ondernemer helder te krijgen.
- Lees hoe je de marketing van je bedrijf (lowbudget)organiseert.
