Voor veel schrijvers is het zelf uitgeven van een boek, een tweede keus. Pas nadat ze door een aantal uitgevers zijn afgewezen, onderzoeken ze de mogelijkheden om het boek zelf te publiceren. Aan de ene kant begrijpelijk, want uitgegeven worden is een kwaliteitsstempel en neemt je veel werk uit handen.
Temeer omdat uitgevers veel deskundigheid in huis hebben. Aan de andere kant is het ook jammer: door er bewust voor te kiezen om zelf je boek uit te geven ben je zelf sturend bij alle te maken keuzes en kun je veelal ook sneller publiceren.
Een boek in eigen beheer: voor- en nadelen
Als je er voor kiest om je boek in eigen beheer uit te geven, ben je vrij om alles zelf te bepalen: de titel, vormgeving, papierkeuze, oplage, manier van distribueren en de marketing van je boek. Dat geeft je veel vrijheid, maar betekent ook dat je van allerlei markten thuis moet zijn of anders moet kunnen beschikken over mensen met expertise op deze gebieden. Het betekent bovendien dat je veel tijd moet investeren, omdat elke beslissing door jou gemaakt moet worden. Van breedte van de kantlijn tot de prijs van je boek. Bedenk daarom goed of je dat wel wilt. Sommige schrijvers vinden het geweldig om zo met hun boek bezig te zijn. Anderen haten het, omdat ze veel liever schrijven en popelen om aan hun volgende boek te beginnen.
Een ander groot voordeel van een boek in eigen beheer is wel dat het productietempo veelal hoger ligt dan bij een uitgever. Je bent niet afhankelijk van afwegingen binnen een uitgeversfonds en evenmin van het moment waarop uitgevers met hun catalogi boekhandels benaderen. Daar staat echter als nadeel tegenover dat het drukken van een eigen boek een behoorlijke financiële investering vraagt. Houd rekening met enkele duizenden euro’s aan kosten als je er voor kiest om je boek bij een offset drukker te laten drukken. Kies je voor POD (Printing On Demand), dan is je investering veel lager, omdat je enkele boeken per keer kunt laten printen.
Je boek in eigen beheer: aan de slag!
1. Bepaal het doel van je boek voor je het uitgeeft
De financiële investering die je moet doen om zelf je boek te publiceren, maakt dat je je vooraf goed rekenschap moet geven van je bedoelingen met het boek. Heb je bijvoorbeeld een familiegeschiedenis of persoonlijk levensverhaal geschreven, dan kun je besluiten om een lage oplage te drukken voor vrienden en familie. Maar heb je een roman of thriller geschreven of een non-fictie werk, dan zullen je doelstellingen al snel anders zijn. Je wilt dan ofwel een groot lezerspubliek bereiken ofwel je expertise tonen en potentiële klanten te verleiden om diensten bij je af te nemen. Het doel van je boek is daarom sterk bepalend voor de oplage en daarmee voor de techniek om te publiceren.
2. Zorg voor een extra redactieslag
Als schrijvers één ding gemeen hebben, dan is het wel dat ze op een gegeven moment blind zijn voor hun eigen werk. Onlogische elementen in de structuur of het plot, grammatica- of interpunctievergissingen, onnodige dubbelingen in het manuscript; ze zijn onzichtbaar voor de auteur zelf en kunnen zorgen voor een verminderde kwaliteit. Daarom is het van groot belang dat je een extra kwaliteitsslag maakt met je manuscript voor je veel geld investeert in het drukken van je boek. Dat kan op twee manieren. Je kunt het zelf doen met de tips uit het artikel “optimaliseer je manuscript” of je kunt iemand anders vragen om je manuscript na te lopen. Dat kan een professional zijn, maar ook iemand uit je eigen omgeving. Geef die persoon dan wel goede tips en/of een checklist voor deze aan de slag gaat en meld zeker de zwakke punten in je eigen schrijfstijl.
3. Controleer het aantal woorden voor je je boek publiceert
Een boek is in de perceptie van de lezer pas een boek als het een bepaalde omvang heeft. Veel uitgevers houden daarvoor een marge aan van 60.000 tot 90.000 woorden. Telt je manuscript minder dan 60.000 woorden, dan wordt het toch wel een dun boek. Op zich niet erg als dit bij het doel van je boek past, maar bij bepaalde genres zul je hierdoor toch lezers afschrikken. Het omgekeerde is ook waar: boeken van 100.000 woorden of meer, worden vaak langdradig bevonden. Al zijn er natuurlijk genres waar dat anders ligt.
Wil je met een boek van eigen hand je expertise tonen en benadrukken, dan kun je wel degelijk voor een dunner boek kiezen. Zeker als je het als eBook uitgeeft. Wat dan een goed aantal woorden is, hangt sterk af van het onderwerp en van de doelen die je met je boek wilt bereiken.
4. Titel en achterflap van je eigen boek
De titel en de achterflap vormen de elementen van je boek die de lezer in eerste instantie moeten verleiden tot verdere oriëntatie en aanschaf. Tips voor een geslaagde boektitel kunnen je de juiste weg wijzen naar een effectieve titel. De titel kan in combinatie met een subtitel al veel informatie geven over het genre en onderwerp van je boek. De achterflap geeft daarop een toelichting. Met een korte beschrijving van de inhoud, aantrekkelijke citaten en relevante en/of intrigerende informatie over de auteur. Besteed daarom extra veel tijd en zorg aan het schrijven van een achterflaptekst. Ook bij een uitgave als E-book is deze namelijk relevant, omdat de tekst dan als verkooptekst op sites kan dienen.
5. Vraag een ISBN aan als je zelf je boek uitgeeft
Een ISBN is in de meeste gevallen onmisbaar. Het nummer identificeert een boek voor boekhandel en bibliotheek en is in combinatie met de EAN barcode essentieel voor verkoop in winkels. Een ISBN kun je online aanvragen. Je registreert je daar als nieuwe uitgever en kunt vervolgens een ISBN aanvragen.
Voor elke verschijningsvorm heb je wel een afzonderlijk nummer nodig. Maak je naast een geprint of gedrukt boek ook een E-book, dan heeft het E-book een eigen ISBN nodig dat wel verwant is aan het nummer van het papieren boek. Zorg er ook voor dat de barcode goed leesbaar (ook voor het menselijk oog) is afgebeeld op de achterzijde van je boek. Het Bureau ISBN geeft hiervoor duidelijke richtlijnen.
6. De vormgeving van je boek
De vormgeving van je boek is deels smaak gebonden en deels onderhevig aan algemene richtlijnen voor een prettige leesbaarheid. Regelafstand, kantlijnen en corpsgrootte zijn bepalend voor de manier waarop een lezer het boek ervaart. Een goede vormgever weet exact hoe hij de pagina moet indelen om voor een prettige leeservaring te zorgen. De vormgeving van de omslag is wel vrij en kun je naar eigen smaak invullen. Houd daarbij wel het volgende in gedachten:
- Afhankelijk van het genre van je boek, kunnen er bepaalde trends in vormgeving zijn. Kijk in de boekhandel wat je aan omslagen in jouw genre ziet en let daarbij vooral op de succesvolle boeken. Die doen iets goed. Zelfs bij de toch al succesvolle boeken van Stieg Larsson, zorgde een verandering in het beeld op de omslag voor nog hogere verkoopcijfers. Leer dus van wat je ziet, maar kopieer niet klakkeloos. Als je verwacht dat je meer boeken gaat schrijven en publiceren, dan is het ook verstandig om een eigen stijl of een eigen element in de vormgeving te ontwikkelen. Zo kunnen lezers in de toekomst sneller boeken van jouw hand herkennen.
- De leesbaarheid van de titel en van de naam van de auteur gaat boven alles. Laat je dus niet verleiden door typografische grapjes of door een kleurkeuze die afbreuk doet aan de leesbaarheid van de informatie op de omslag. Je hebt bijvoorbeeld voldoende contrast nodig tussen de letters en de ondergrond. Ook hierin kan een vormgever je uitstekend adviseren.
Als je een vormgever benadert, zorg er dan voor dat volstrekt helder is wat je van hem of haar verwacht en maak goede afspraken vooraf over het werk dat de vormgever levert en de bijbehorende prijs. Leg die afspraken schriftelijk vast.
7. Naar de drukker met je eigen boek
De gang naar een drukker is intensief. Vraag meerdere offertes op basis van het aantal pagina’s, het aan te leveren bestand, het gewenste kleurgebruik, formaat en de oplage. Kijk eventueel ook in het buitenland, omdat de prijzen daar een stuk lager kunnen liggen. Ter indicatie: het drukken van een boek kost tussen de € 5 en € 8, afhankelijk van de oplage en het aantal pagina’s.
Natuurlijk hoef je niet direct voor een hogere oplage en een drukker te kiezen. Je kunt ook kiezen voor POD, waardoor je pas boeken laat printen als er ook werkelijk kopers voor zijn. Er zijn steeds meer partijen die dat ondersteunen, maar er is ook het nodige kaf onder het koren. Een tip: let op beperkende bepalingen in het contract dat je aangaat met een POD uitgever.
Publicatie in de vorm van een eBook vraagt meestal een kleinere investering en is ook productietechnisch eenvoudiger. Zeker als je daar een ontwerper voor inschakelt met ervaring met ePubs.
8. Distributie en promotie van je eigen boek
Bedenk vooraf hoe je het boek wilt gaan verkopen. Afhankelijk van de verkoopkanalen die binnen je bereik liggen, kun je berekenen welke verkoopaantallen haalbaar zijn en daar je oplage op baseren. Kom je bijvoorbeeld regelmatig op beurzen of events waar je je boek zou kunnen verkopen? Is de (lokale) boekhandel geïnteresseerd? Heb je zelf een site of zijn er sites die bereid zijn om je boek in hun ‘etalage’ te plaatsen? Kun je via een (cluster)uitgever je boek laten distribueren door het Centraal Boekhuis, zodat je boek ook via online boekhandels verkocht wordt?
Maak je een eBook en kun je die wellicht via Amazon of iBooks van Apple verkopen? Door hier vooraf over na te denken, dwing je jezelf om ook actief op zoek te gaan naar verkoopmogelijkheden. Dat is niet alleen nodig voor de distributie, maar ook voor de marketing en promotie van je boek.
Het onhandigste wat je kunt doen is om pas met de marketing aan de slag te gaan als je boek al gedrukt is en er een stapel dozen in je garage of op zolder staat. De marketingmogelijkheden van je boek bepalen je oplage en hebben een lange doorlooptijd. Het kost tijd om alles in gang te zetten, ook al heb je contacten. En het kost bijzonder veel tijd om bijvoorbeeld via social media aan een lezerskring te werken. Daarom is het advies om het marketing- en distributietraject parallel te laten lopen aan de hiervoor genoemde stappen. Begin er mee op het moment dat je de redactieslag gaat maken.
