Zelf een bedrijf starten is niet de enige weg naar het ondernemerschap. Een bedrijf overnemen kan sneller, handiger en financieel aantrekkelijker zijn.
Overweeg ook of het niet sneller, handiger en (financieel) beter is om een bedrijf over te nemen. Bedenk je bijvoorbeeld dat een aanzienlijk deel van de ondernemers ouder is dan 55. Die staan tussen nu en enkele jaren echt wel open voor een goed aanbod.
Voordelen van een bedrijf overnemen
Aan dat zogenaamde koopstarten zitten verschillende voordelen:
- Je hebt vanaf dag 1 een inkomen.
- Je stapt op een rijdende trein: er zijn al klanten, leveranciers en werknemers. En je weet hoe de omzet in elkaar zit.
- Je hebt meer kans op continuïteit op de lange termijn. Van alle startende bedrijven is de helft namelijk na 5 jaar alweer gestopt. Bij een bedrijfsovername is dat na 5 jaar minder dan 10%.
- Tweederde van de overgenomen bedrijven gaat na de overname beter presteren.
- De vorige ondernemer blijft vaak nog (een tijdje) betrokken bij de onderneming, zodat je van diens kennis, ervaring en netwerk gebruik kunt maken.
Nadelen bedrijfsovername
Nu klinkt het allemaal mooi, die voordelen zo op een rijtje, maar zijn er ook nadelen? Helaas wel:
- Dat je op een rijdende trein springt, betekent ook dat je mogelijk ongewild een aantal zaken ‘erft’.
Denk aan werkwijzen, cultuur en sociale omgang. Sommige werknemers hebben informeel mogelijk bepaalde rechten opgebouwd (of vinden zelf dat ze die hebben), die jij niet wilt voortzetten en dat kan voor onrust zorgen. - Als je van vernieuwing houdt en juist veel kracht haalt uit een pioniersfase, past een overname niet altijd.
Maar deze eigenschappen komen juist wel goed van pas als je een bedrijf overneemt dat in zwaar weer zat en omgeturnd moet worden. - De overnamemarkt is nogal ondoorzichtig en vraag en aanbod zijn niet bijzonder goed op elkaar afgestemd.
Het is dan misschien moeilijk om je ideale bedrijf te vinden of je moet concessies doen. - De kosten die adviseurs in rekening brengen voor de begeleiding tijdens een overnametraject kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s. Veel starters kunnen of willen dat niet opbrengen.
Spreekt het idee van een bedrijfsovername je wel aan, bekijk dan of je persoonlijke mogelijkheden en wensen matchen met de drie succesfactoren die een rol spelen bij een geslaagde bedrijfsovername.
Succesfactoren bij een bedrijfsovername
1. Breng je eigen kwaliteiten in kaart
Kun je met de druk van het ondernemen om gaan? Vind je het bezwaarlijk dat andere mensen (je toekomstige werknemers) in hun inkomen straks afhankelijk zijn van jouw kennis en kunde? Welke kanten van het ondernemerschap trekken je het meest: pionieren en opbouwen of ga je voor continuïteit en gestage groei? Hoe ga je om met tegenslag en hoe stressbestendig ben je? Kun je goed omgaan met pieken en dalen in de werkdruk? Kun je taken delegeren of wil je alles zelf doen? Vind je het acceptabel om je eigen inkomenswensen in het begin op het tweede plan te plaatsen? Hoe vind je partner dat? Als je samen met iemand anders een bedrijf wilt overnemen, waar vullen jullie elkaar dan aan en waar overlappen jullie elkaar? Zijn er eigenschappen die jullie misschien allebei niet bezitten en hoe vul je dat gat?
Beschrijf voor jezelf zoveel mogelijk hoe je in elkaar steekt en welke eigenschappen een voordeel en welke een nadeel kunnen zijn. Als extra hulpmiddel bij dit vraagstuk kun je ook een gratis ondernemerstest doen.
2.Beschrijf het ideale bedrijfsprofiel
Aansluitend op je eigen profiel, moet je het profiel beschrijven van het (ideale) bedrijf dat je zoekt. In welke branche zoek je? Gaat je hart uit naar een productiebedrijf of zie je meer in (zakelijke) dienstverlening? En wat is het risicoprofiel van de branche waar je voorkeur naar uit gaat? Is er veel competitie? Zijn de marges hoog of laag? Hoe is de conjunctuurgevoeligheid?
En zoek je een succesvol bedrijf waar je alles zoveel mogelijk wilt continueren of bijt je je liever vast in een bedrijf waar problemen zijn die opgelost moeten worden? Moet het een snelgroeiend bedrijf zijn of liever niet? Heb je wensen over de bedrijfscultuur? Bedenk je namelijk dat je de bestaande cultuur niet een, twee, drie kunt veranderen. Dat maakt de bestaande cultuur een bepalende factor in het plezier dat je straks in je werk zult hebben. Vraag jezelf daarom af of je de voorkeur geeft aan een formeel of informeel bedrijf. Aan een bedrijf dat sterk vanuit één persoon (jijzelf) geleid moet worden of aan een bedrijf waar mensen niet alleen afwachten tot jij de richting aangeeft, maar ook zelf durf en initiatief tonen.
3. Verken de financiële mogelijkheden
Ondernemen is gecalculeerd risico nemen. Bepaal dus welke risico’s je zelf kunt en wilt nemen en wat je financiële speelruimte is. Ga daarna na welke risico’s anderen met jouw bedrijfsovername willen nemen: welke kredietmogelijkheden zijn er en wie wil je krediet verlenen? Maar ook: hoe snel moet je jouw en andermans investeringen terugverdienen?
Je persoonlijke financiële ruimte is sterk afhankelijk van je eigen kapitaal: spaargeld, aandelen, de (over)waarde van een eigen huis. Maar ook van de risico’s die je ermee wilt nemen. Bedenk dat als je zelf geen risico wilt lopen, het niet eenvoudig zal zijn om een ander (de bank bijvoorbeeld) ervan te overtuigen om dat risico wel te lopen.
Behalve bij banken kun je voor financiering soms ook (indirect)terecht bij de overheid. Bijvoorbeeld voor het Borgstellingskrediet MKB, waarbij de overheid garant staat voor een deel van de lening. Na de kredietcrisis heeft de overheid de regeling verruimd om het MKB te stimuleren. Het verkrijgen van dit Borgstellingskrediet verloopt via je bank.
Een andere mogelijkheid is geld lenen bij familie of vrienden of via crowdfunding.
Wat veel mensen over het hoofd zien, is dat de verkopende ondernemer soms ook bereid is een eventueel gat tussen de verkoopprijs en het vergaarde kapitaal, te financieren. De verkoper is immers ook gebaat bij het doorgaan van de verkoop. Bedenk je daarbij dat het veel ondernemers moeite kost om een geschikte koper of opvolger te vinden. De verkoper zoekt een geschikte overnamepartner en als hij/zij in jou gelooft wil hij niet dat een verkoop uiteindelijk strandt op een stuk ontbrekende financiering.
Wel een bedrijf overnemen, en dan?
Zie je meer voordelen dan nadelen en kun je de vragen over de succesfactoren beantwoorden, ga dan echt op zoek naar een over te nemen bedrijf en verdiep je in de onderhandelingsstappen die je nodig hebt om de overname te realiseren. Veel overnames komen tot stand via je netwerk en er zijn diverse sites waarop bedrijven ter overname worden aangeboden. Als je googelt vind je ze snel genoeg, maar kijk per site wel goed welke voorwaarden gehanteerd worden. Het aanmaken van een profiel is bijvoorbeeld niet altijd gratis. Op zich niet erg, maar dan wil je er wel zeker van zijn dat er passende bedrijven op een serieuze manier worden aangeboden.
De begeleiding van een deskundig adviseur is vaak wenselijk, omdat er veel bij een bedrijfsovername komt kijken. Op de site van de Brancheorganisatie bedrijfsoverdracht bemiddelaars kun je een bedrijfsbemiddelaar vinden. Deze organisatie bewaakt de kwaliteit van de leden en heeft een geschillencommissie.
