Schrijven is durven schrappen. Sterker nog: ik durf te beweren dat durven schrappen net zo belangrijk is als schrijven. Het verbaast me dat er nog geen enkele schrijver is die al een schrapcursus geeft. Een gat in de markt of niet?
Schrappen is allesbehalve populair. Als je nog een beginnende schrapper bent, zal schrappen weerstand opleveren. Maar zijn de innerlijke overtuigingen die daarbij horen ook de waarheid? Zes schrapillusies ontmanteld.
1. Ik kan niets anders verzinnen
Als je teveel vasthoudt aan je eerste ideeën, ze nooit los durft te laten, zal je nooit kunnen ervaren dat er weer anderen voor terugkomen. De ene keer zal het je beter lukken dan de andere keer, maar het contact met de creatieve bron zal je nooit verliezen. Hoeveel boeken, films en muziekcd’s zijn er wel niet? De creatieve bron droogt nooit op.
2. Ik zit niet te wachten op extra werk
Haast is een lastige eigenschap bij het schrijven van een roman, waar literaire kwaliteit voorop staat. Te vroeg opsturen naar uitgeverijen is een veel gemaakte fout en leidt alleen maar tot afwijzing. “Hoe harder je wilt, des te langzamer ga je,” luidt een Chinees gezegde. Als je haast bij jezelf merkt, vertraag dan opzettelijk. Probeer je focus weer te verleggen naar het plezier in het schrijven. Zien hoe je manuscript steeds beter wordt, is daar onderdeel van en daar hoort schrappen bij.
3. Wat ik heb geschreven, is zo mooi
Je personage is een bouwvakker, maar toch roept hij ineens iets geweldigs filosofisch. Een prachtig inzicht waar je ultratrots op bent. Maar past het bij de bouwvakker? Nee! Schrappen dus. Je wilt een geloofwaardig personage neerzetten en daarvoor moet je je in dienststellen van het verhaal.
4. Als ik schrap heb ik al dat werk voor niets gedaan
Door veel te schrijven, word je steeds beter. Uit onderzoek is gebleken dat als je echt ergens goed in wil worden, je zeker 10.000 uren moet maken. Veel oefenen dus. Alle zinnen die je schrapt hebben ervoor gezorgd dat je weer een stukje beter bent geworden. Bovendien werkt creativiteit associatief. Zonder dat slechte idee was je misschien wel nooit op die goeie gekomen.
5. Straks krijg ik spijt
Als het toch een goeie zin is geweest die je hebt geschrapt, komt die vanzelf wel weer in je opborrelen. Ben je daar niet gerust op? Zorg dan dat je steeds met nieuwe versies werkt van je roman of verhaal en bewaar de oude. Of maak een misschien-bestand waar je de mooie zinnen in plakt. Ik doe dat ook altijd. Maar het grappige is dat ik nog nooit in het misschien-bestand of in mijn oude versies heb teruggekeken .
6. Mijn zinnen zijn van mij
Als je teveel identificeert met je zinnen, heb je moeite om ze te schrappen. Het is dan net alsof je iets van jezelf wegdoet. Ideeën en zinnen komen door jou. Probeer je ideeën te zien als cadeautjes die je krijgt. Sommige cadeaus kun je gebruiken, anderen niet. Visualiseer hoe je mooie zinnen het heelal instuurt om ze op zoek te laten gaan naar een verhaal waar ze beter op hun plaats zijn. Dat levert dezelfde soort vreugde op als het telefoontje van je tante waarin ze vertelt dat ze dagelijks op je hometrainer fietst, terwijl die bij jou alleen maar stoffig werd.
